Nasza recenzja

"Fado - powstały w XIX wieku portugalski gatunek muzyczny, oparty na wykonywaniu melancholijnej pieśni, przy akompaniamencie dwóch gitar. Gatunek ten określany jest często mianem portugalskiego bluesa..." Tyle z definicji, która jednak nie obejmuje swoim znaczeniem najważniejszego, a więc niepowtarzalnych emocji, uczucia i niezwykłej energii, płynących z dźwięków tej muzyki i towarzyszących im tekstów. Fado to bowiem coś więcej, aniżeli tylko muzyka... To dusza, serce i myśli człowieka, zaklęte w magię dźwięków... I właśnie dla wszystkich tych miłośników fado, którzy myślą o tym gatunku i odbierają go w podobny sposób, ukazała się w naszym kraju niezwykła książka - "Historia Fado", autorstwa Rui Vieira Nery , która to odkrywa przed nami świat fado, w 100%...:)

Wydana nakładem Wydawnictwa Replika książka, stanowi wyczerpujące, pełne i niezwykle szczegółowe studium nad tym portugalskim gatunkiem muzycznym, które zadowoli w pełni zarówno artystów zajmujących się fado na gruncie zawodowym, jak i zwykłych miłośników tej muzyki. W książce tej znajdziemy genezę narodzin, rozwoju i kształtowanie się gatunku fado, takim jakim znamy go w dniu dzisiejszym. To podróż przez historię Portugalii, którą rozpoczynamy w 1840 roku gdzieś na brazylijskich peryferiach, a następnie kontynuujemy przez kolejne stulecia, aż do połowy lat 90-tych ubiegłego wieku. To niemalże encyklopedyczna wiedza o kształtowaniu się tego gatunku, przeobrażeniach jego poszczególnych stylów i nurtów, największych osobistościach i twórcach tej muzyki, jej wpływie na teatr, kino, taniec... A wszystko to podparte jest tutaj przebogatą ikonografią, w postaci pięknych fotografii, obrazów malarskich, plakatów, rycin, czyt też kompletnych indeksów miejsc, nazwisk, dat... Innymi słowy rzecz ujmując, książka ta jest najlepszą możliwą monografią poświęconą fado, jaką tylko kiedykolwiek dotąd stworzono...:)

Książka Rui Vieira Nery zaskakuje przede wszystkim tym, iż łączy ona w sobie prawdziwie naukową monografię, z niezwykle przystępną, łatwą i przejrzystą formą, w jakiej została ona tu ukazana. Historia fado jest o tyleż pasjonująca i intrygująca, co i trudna w odbiorze sama w sobie, co wiążę się oczywiście z nieodłączną rolą historii politycznej Portugalii i jej sąsiednich regionów, a co za tym idzie mnogością dat, nazwisk, skomplikowanych pojęć natury polityczno-społecznej... I owszem, wszystko to tutaj znajdziemy w bardzo wyczerpującej i szczegółowej formie, ale za to podanej tak prostym i zrozumiałym językiem, iż nawet osoba nie mająca dotąd żadnego kontaktu z Portugalią i jej muzyką, z łatwością odnajdzie się w tej narracji. Tym samym pozycja ta jest absolutnie dla każdego czytelnika, który tylko pragnie pogłębić swoją wiedzę o fado, jej twórcach i ludziach, którzy ją kochają...:)

Pod względem kompozycyjnym, książka ta została podzielona na kilka głównych rozdziałów, z których każdy odnosi się do innej epoki historycznej, które to kolejno poznajemy z perspektywy twórców i miłośników "portugalskiego bluesa". Tym samym śledzimy życie i czyny wielkich postaci, z Manuelem José Vidigalą, Marią Severą, José Augusto, czy też Alfredo Marceneiro na czele, poznajemy największe i najsłynniejsze  utwory fado na przestrzeni całych stuleci, spotykamy się z największymi okresami triumfu tej muzyki, jak i chudymi latami jej popularności, jak i również śledzimy przeobrażenia, ewolucję, przemianę tej muzyki, która choć dziś jest już zupełnie inna od tej z połowy XIX stulecia, ale przy tym wciąż tak samo żywa, barwna, emocjonalna i prawdziwa w swym przekazie... Rozdziały te przynoszą nam wiedzę na temat samej Portugalii, jej mieszkańców, politycznych dziejów, mniej lub bardziej tragicznych, jak i również mówią wiele o kulturze tego kraju, ze sztuką, teatrem i oczywiście muzyką, na czele... Jedno jest pewne, każdy znajdzie tutaj coś dla siebie, co szczególnie go zaintryguje i zainteresuje...

Fado to Portugalia - zawsze, nieodłącznie, od samego początku... I dlatego też siłą rzeczy książka ta, jest opowieści o Portugalii. Osobiście nigdy nie miałem tego szczęścia, by odwiedzić ten piękny i niezwykle klimatyczny kraj..., ale właśnie dzięki lekturze "Historii Fado", czuję się jakbym tam był, widział te piękne miasta i miasteczka, spotykał tych przemiłych ludzi i przede wszystkim usłyszał na żywo piękną muzykę fado... Autor tej książki potrafił bowiem za pomocą słów ukazać ten piękny kraj w niezwykle obrazowy sposób, którego mogliby mu pozazdrościć autorzy nie jednego przewodnika turystycznego;)  Tym samym lektura tej książki to wspaniała uczta nie tylko dla muzycznych melomanów, ale także dla wszystkich czytelników zakochanych w Portugalii:)

Książka ta stanowi sobą swoisty hołd dla twórców, prekursorów i artystów muzyki fado, którzy to kształtowali, reformowali i przede wszystkim rozsławiali tę piękną muzykę, na cały świat... Dla mnie najwspanialsze w tej lekturze jest właśnie to, że dzięki niej mogłem poznać nazwiska, życiorysy, twarze wspaniałych instrumentalistów, wokalistów, kompozytorów i autorów tekstów, o których to tak naprawdę nie miałbym szansy nigdy się dowiedzieć, gdyby nie ta wspaniała książka. Muzyka to ludzie, którzy dają jej życie i pozwalają trwać całe wieki w pamięci publiczności, na starych płytach, czy też na kameralnych koncertach gdzieś na małych uliczkach portugalskich miast... Bardzo dobrze się stało, że Rui Vieir Nery skupił się tutaj właśnie na twórcach fado, czyli ludziach o niezwykłej wrażliwości, wielkim sercu do muzyki i kochających życie...:)

Wielkie słowa uznania należą się pod adresem Wydawnictwa Replika, które to po prostu wydało tę książkę w piękny sposób. Duży format, doskonałej jakości papier, równie doskonały tusz drukarski, przejrzysty układ tekstów i lustracji, oraz wspaniałe kolory, które zachwycają oczy...:) Wszystko to sprawia, że obcowanie z tą książką stanowi nie tylko wielką przyjemność i doskonałą rozrywkę, ale także i niezapomniane doświadczenie natury estetycznej:) I idąc dalej tym tokiem myślenia, to wydaje się że mamy tu do czynienia z godnym, literackim odzwierciedleniem samego fado, które także bawi, cieszy, sprawia radość, a przy tym nie pozwala oderwać od siebie wzroku...:) Oczywiście, o atrakcyjności tej pozycji jako doskonałego i ekskluzywnego prezentu, nawet nie wspominając...;)

"Historia Fado", to  wręcz wymarzona propozycja dla wszystkich miłośników tego muzycznego gatunku, która to w niezwykle fachowy, naukowy, kompletny, wyczerpujący, ale i zarazem pasjonujący sposób, przytacza historię rozwoju "portugalskiego bluesa". Dobrze się stało, iż ta pozycja trafiła również i do polskich czytelników, a tym samym być może i przyczyni się do większego zainteresowania tą piękną muzyką w naszym kraju, która to niestety wciąż należy do gatunków niszowych. Nie pozostaje mi zatem nic innego, jak zachęcić wszystkich do sięgnięcia po dzieło  Rui Vieira Nery, które z pewnością należy do jednych z najlepszych pozycji literackich, poświęconych muzyce.